Γκράμσι: Ελευθερία και Πειθαρχία στη μάθηση, μέρος τρίτο.

Τελικά, όπως είπαμε και προηγουμένως, ο Γκράμσι τάσσεται ανεπιφύλακτα υπέρ του σχολικού εξαναγκασμού με τη μορφή της εκπαιδευτικής πίεσης. Αυτή τη θέση του τη στηρίζει ακόμα και με τη θετική στάση του για τη διδασκαλία των λεγόμενων «νεκρών» γλωσσών. Αυτές, υποστηρίζει ο Γκράμσι, είναι χρήσιμες ακριβώς επειδή αναγκάζουν τους νεαρούς μαθητές να υφίστανται μια «δοκιμασία» εκπαιδευτική και «να συνηθίσουν να μελετούν με έναν ορισμένο τρόπο: να αναλύουν ένα ιστορικό θέμα, που μπορούν να το χρησιμοποιήσουν σαν ένα πτώμα που συνεχώς ξαναπαίρνει ζωή, και για να συνηθίσουν να κάνουν συλλογισμούς: να σκέφτονται με αφηρημένα σχήματα και να είναι όμως ικανοί απ’την αφαίρεση να ξανακατεβαίνουν στην άμεση πραγματική ζωή για να βλέπουν σε κάθε πράξη ή δεδομένο εκείνο που είναι ιδιαίτερο: τη γενική σύλληψη και το άτομο.»[1] Ως παράδειγμα για τα επιχειρήματά του φέρνει τη διδασκαλία της λατινικής την οποία υποστηρίζει ότι τη μελετάμε όχι βέβαια για να μάθουμε να τη μιλάμε και να τη χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή, αλλά επειδή δεν είναι δυνατό να μελετήσουμε με αυτό τον τρόπο μία σύγχρονη γλώσσα, λ.χ. την ιταλική.
Ταυτόσημες απόψεις με τον Γκράμσι για την πειθαρχία στην εκπαίδευση έχει και ο Δημητράκος. Υποστηρίζει ότι χρησιμοποιώντας ως μέσο τον καταναγκασμό πρέπει να έχουμε σαν απώτερο σκοπό μας της ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΥΜΕΝΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ, η οποία αποτελεί τη δύναμη της ελευθερίας. Πιστεύει ότι ο καταναγκασμός θα είναι πάντα απαραίτητος στην εκπαίδευση διότι ο εκπαιδευόμενος «δεν αναπτύσσει αυθόρμητα τη δύναμη αυτής της εσωτερικοποίησης»[2].

(συνεχίζεται)

[1] Αντόνιο Γκράμσι, ο.π., σελ. 29
[2] Δ.Δημητράκος, Παιδεία και Κοινωνική Αναμόρφωση, ό.π., σελ. 69