Θανάσης Βαλτινός, «Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη- Βιβλίο πρώτο: Αμερική»

 

(Δημοσιευμένο στην τοπική εφημερίδα του Ωρωπού "Ομηρική Γραία")

Διαβάζοντας κανείς το "Συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη" μπορεί να κατανοήσει την Ελλάδα των αρχών του 20ου αιώνα πολύ καλύτερα από ότι αν διάβαζε κάποιο τυπικό βιβλίο Ιστορίας.

Στο πρώτο μέρος του έργου – που γράφτηκε το 1964 – περιγράφεται με τη μοναδική πένα του Θ. Βαλτινού η  απόπειρα ενός Έλληνα  να εγκατασταθεί στις ΗΠΑ με παράνομο τρόπο, καθώς δραπέτευσε από το καράβι την ώρα που έφτασαν εκεί και τον έκριναν ακατάλληλο. Ο ήρωας διηγείται σε πρώτο πρόσωπο τις περιπέτειές του ως παράνομος μετανάστης περιγράφοντας ταυτόχρονα την κατάσταση της εξαθλιωμένης Ελλάδας, με σοκαριστικές εικόνες του βασανιστικού ταξιδιού με ένα πλοίο-σκυλοπνίχτη, στιγμές έντονες και σκηνές βγαλμένες από τον κόπο και την αγωνία ενός ανθρώπου της δεκαετίας 1900-1910 να ζήσει το όνειρό του...

Ο Ανδρέας Κορδοπάτης είναι υπαρκτό πρόσωπο. Ο Θανάσης Βαλτινός τον γνώριζε προσωπικά και χρησιμοποίησε τις αφηγήσεις του για να στήσει την πραγματική του ιστορία σε πρώτο πρόσωπο. Όπως αναφέρει ο ίδιος ο συγγραφέας σε δήλωσή του το 1962:  «Ο Ανδρέας Κορδοπάτης ζει στο χωριό Δάρα Μαντινείας. Κοντεύει τώρα ενενήντα πέντε χρόνων. Τα περιστατικά που ακολουθούν, είναι ένα κομμάτι από τη ζωή του. Μερικά τα είχε γράψει ο ίδιος, άλλα μου τα διηγήθηκε. Αυτό στάθηκε το πρώτο υλικό. Ξανάφτιαξα την ιστορία από την αρχή, φροντίζοντας να διατηρηθεί το ύφος και η απλότητα της κουβέντας του. Αλλαγές στα γεγονότα έγιναν ελάχιστες, κυρίως σε σημεία που ήσαν απαραίτητες για λόγους τεχνικούς».

Το έργο κρατάει το στοιχείο της ντοπιολαλιάς της εποχής θυμίζοντας έντονα απομνημονεύματα ενός ξενιτεμένου. Το ύφος της γραφής του Βαλτινού είναι και εδώ λιτό (όπως και σε άλλα διηγήματά του, π.χ. «Η κάθοδος των εννιά») και λαϊκότροπο, βασισμένο στην ελλειπτική γραφή, δηλαδή στον μικροπερίοδο και χωρίς περιττούς καλλωπισμούς λόγο. Η πρώτη έκδοση του έργου έγινε για πρώτη φορά το 1972 από τις εκδόσεις Κέδρος και επανεκδόθηκε το 1990 από τις εκδόσεις Άγρα, ενώ έχει ανέβει στο θέατρο από τη Θεατρική Σκηνή του Αντώνη Αντωνίου.