Η Τουρκοκρατία έχει επηρεάσει τον ελληνικό λαό
αφήνοντας το στίγμα της μέχρι σήμερα. Τα Οθωμανικά μνημεία της Αθήνας αποτελούν
υλικά τεκμήρια ενός άλλου λαού αλλά θα μπορούσαν να προστατευθούν, όχι μόνο
επειδή διαφυλάσσουν την ιστορική μνήμη της πόλης, αλλά και λόγω της
καλλιτεχνικής τους καλαισθησίας.
Η βρύση του βοεβόδα Χασεκή είναι η μοναδική Οθωμανική κρήνη που σήμερα σώζεται στην Αθήνα. Εντάσσεται στα όρια του αγροκτήματός του στην περιοχή του σημερινού Βοτανικού όπου υπήρχε και η εξοχική κατοικία του. Το συγκρότημα είχε οχυρωματικό χαρακτήρα. Μέσα στο χώρο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου διατηρείται τμήμα ισχυρού εσωτερικού περιβόλου με μια πύλη του.
Το Λουτρό των Αέρηδων ή χαμάμ του Αμπίντ Εφέντη, όπως ονομαζόταν, είναι από τα πιο σημαντικά λουτρά και από τα πολύ λίγα σωζόμενα που υπάρχουν σήμερα στην πόλη της Αθήνας. Στην αρχή της Τουρκοκρατίας λειτουργούσε για άντρες και γυναίκες σε διαφορετικές ώρες της ημέρας, ενώ τη δεκαετία του 1870 άλλαξε ώστε να αποκτήσει δύο πλήρεις και αυτόνομες πτέρυγες προκειμένου να λειτουργεί και για τα δύο φύλα ταυτόχρονα. Στα κατοπινά χρόνια προστέθηκε και ένα βοηθητικό κτίσμα το οποίο περιλάμβανε ατομικά λουτρά που είχαν την ονομασία «ευρωπαϊκά».
Η οικία του τελευταίου καδή της Αθήνας είναι ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα αρχοντικά της Οθωμανικής περιόδου βρίσκεται στην οδό Τριπόδων στο βάθος ενός κήπου και πίσω από ισχυρό τοίχο. Είναι ένα διώροφο κτίριο με κατώι και με λιακωτό (χαγιάτι). Αποτελούσε την οικία του τελευταίου καδή των Αθηνών, του Χατζή Χαλήλ Εφέντη, ο οποίος ήταν γέννημα της Αθήνας και με αξιόλογες θρησκευτικές σπουδές στα πιο καλά πανεπιστήμια της Ανατολής. Σεβόταν επίσης την Ορθόδοξη Εκκλησία και συστηματικά διάβαζε εκτός από το Κοράνι, και την Αγία Γραφή. Όταν του ζητήθηκε στις 10 Απριλίου 1821 να υπογράψει φετβά για την θανάτωση προληπτικά 3.000 Αθηναίων, για να μην υπερτερήσουν απέναντι στους Οθωμανούς σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης, εκείνος αρνήθηκε και θανατώθηκε από τον Σουλτάνο.
Στον χώρο όπου βρίσκεται η Ρωμαϊκή Αγορά και απέναντι από το Ωρολόγιο του Κυρρήστου χτίστηκε από τους Οθωμανούς το 1721 ο Μεντρεσές (Ισλαμική Ιερατική Σχολή) και εκεί οι οικότροφοι μαθητές διδάσκονταν το Κοράνι, γραμματική, συντακτικό, καλλιγραφία και μαθηματικά. Σύμφωνα με την επιγραφή που σώζεται στην είσοδο του μνημείου, το κτίριο ιδρύθηκε από τον Μεχμέτ Φαχρή, ενώ μετά την Επανάσταση προτάθηκε να στεγάσει την Ακαδημία Καλών Τεχνών και στη συνέχεια τον Καθολικό Ναό Αθηνών. Επίσης, μετά το 1837 χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή.
Σε πολύ καλή κατάσταση σώζεται το πιο παλιό και σημαντικό τζαμί της Αθήνας, το Φετιχιέ τζαμί (το οποίο χρησιμοποιείται για εκθέσεις) και θεωρείται ως το τέμενος της Οθωμανικής κατάκτησης καθώς τουρκιστί φετιχιέ σημαίνει κατάκτηση χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν διαφωνίες ως προς το χρόνο κατασκευής του με πολλούς ειδικούς να διατείνονται πως χτίστηκε τον 17ο αιώνα μετά την Βενετική κυριαρχία και όχι τον 15ο. Είναι γνωστό και ως «τζαμί του Πορθητή» ή «τζαμί του Σταροπάζαρου». Κατά τη διάρκεια παραμονής των Βενετών στην Αθήνα τον 17ο αιώνα μετατράπηκε σε εκκλησία του Αγ. Διονυσίου και στο χώρο του γιορτάστηκε το 1687 η κατάληψη της πόλης από τον Μοροζίνι. Το 1824 το τζαμί χρησιμοποιήθηκε σαν αλληλοδιδακτικό σχολείο της Φιλομούσου Εταιρείας, ενώ μετά την απελευθέρωση πέρασε στην δικαιοδοσία του στρατού και χρησίμευσε σαν στρατώνας, στρατιωτική φυλακή κ.ά .
Το Τζαμί του Τζισδαράκη ή Τζαμί του Κάτω Συντριβανιού χτίστηκε τον 18ο αιώνα (1759) από τον Οθωμανό διοικητή της Αθήνας Μουσταφά Αγά Τζισδαράκη και υψώνεται μπροστά από τον σταθμό Μοναστηράκι του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου Αθηνών. Βρίσκεται σε εξαιρετική κατάσταση, ενώ σήμερα είναι Μουσείο Παραδοσιακής Κεραμικής.
Ένα άλλο τέμενος ήταν ένας μικρός οίκος προσευχής που λεγόταν Κιουτσούκ Τζαμί και βρισκόταν στην οδό Πανός και στον χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς. Κατασκευάστηκε τον 16ο αιώνα και βρισκόταν πάνω από το Λουτρό του Σταροπάζαρου οριοθετώντας την πάνω πλευρά του Τουρκικού μαχαλά. Το 1824 το τέμενος χρησίμευσε σαν τυπογραφείο, ενώ σήμερα δεν σώζεται σχεδόν τίποτα με εξαίρεση κάποια ίχνη από την θεμελίωσή του.
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης αποτελεί ένα από τα λίγα Οθωμανικά κτίρια που έχουν απομείνει στην πρωτεύουσα που ανήκε σε Οθωμανό. Είναι διώροφο λιθόκτιστο κτίριο με εσωτερική αυλή, ενώ μετά την Επανάσταση στέγαζε το πρώτο ξενοδοχείο της Αθήνας «Ευρώπη» τη δεκαετία 1830. Το 1840 αγοράσθηκε από την οικογένεια Αλεξάνδρου Κοντόσταυλου που το κράτησε για περίπου έναν αιώνα. Διαδοχικά στέγασε το το 2ο Γυμνάσιο, το Φρουραρχείο, το Κακουργιοδικείο και μετά την Μικρασιατική Καταστροφή πρόσφυγες. Ανήκει στην Εθνική Τράπεζα από το 1959, ενώ από το 1984 στεγάζεται εκεί το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης με στο σημαντικότατο εκδοτικό του έργο.
H παρουσίαση των Mνημείων στο youtube: https://www.youtube.com/watch?v=7RhyLm2a17E
Κείμενο: https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2931574/file.pdf
Φωτογραφίες:
https://www.lifo.gr/culture/eikastika/otan-i-athina-itan-othomaniki-eparhia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου