Τα λιγνιτωρυχεία του Ωρωπού και η Καρβουνόσκαλα.

Από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, η περιοχή του Ωρωπού είχε το πλεονέκτημα να παρέχει εργασία σε  μεγάλο αριθμό εργατών, προερχόμενων από διάφορα μέρη της Ελλάδας επειδή διέθετε τα λιγνιτωρυχεία, το τεράστιο κτήμα Συγγρού, το Αμαλίειο Ορφανοτροφείο, την πλούσια σε ψάρια θάλασσα του Ευβοϊκού και τη δυνατότητα προσέγγισης πλοίων στην προβλήτα της Σκάλας Ωρωπού.

Αν και ήταν γνωστή από το 1830 η ύπαρξη του λιγνίτη στην περιοχή ανάμεσα στο Μαρκόπουλο και στο Μήλεσι (Μαυροσουβάλα, Μπάφι), η εξόρυξή του άρχισε το 1870. Στην αρχή βρέθηκε επιφανειακά και στη συνέχεια δημιουργήθηκαν υπόγειες στοές σε μεγάλα βάθη και μήκη για την εποχή (200-250μ. βάθος και 2.000μ. μήκος), οι οποίες στηρίζονταν με ξύλινες πρόχειρες κατασκευές ή με πέτρα. Στο Μπάφι κατοικούσαν πολλοί εργαζόμενοι οι οποίοι δημιούργησαν έναν νέο οικισμό, ενώ περί το τέλος του 1880 γίνεται η εξόρυξη και από τη θέση Κακατσέρι, στο Μαρκόπουλο.

Τον Γενάρη του 1923 αρχίζει να δραστηριοποιείται η εταιρεία «Ανθρακωρυχεία Ωρωπού ΑΕ», με έδρα την Αθήνα, με απόφαση της τότε κυβέρνησης του Στυλιανού Γονατά και του υπουργού οικονομίας Γιώργου Κοφινά.  Στη θέση Κοσκίνα (2 χλμ. από το σημερινό Μπάφι)  τοποθετήθηκε το σημείο διαλογής του λιγνίτη που έφτανε από τα διάφορα σημεία εξορύξεως με τρενάκια, καθώς και τα περισσότερα κτήρια, συνεργεία, μηχανουργεία της εταιρείας. Η γραμμή του τρένου που ξεκινούσε από την Κοσκίνα ήταν σε ορισμένα σημεία διπλή προκειμένου να διευκολύνεται η κίνηση των βαγονιών. Κατεβαίνοντας προς τη θάλασσα, έφθανε πίσω από τις στέρνες (σήμερα σουπερμάρκετ) όπου υπήρχαν υπόστεγα για την αποθήκευση του κάρβουνου μέχρι τη φόρτωσή του στα πλοία. Η γραμμή συνέχιζε ως τη θάλασσα, ενώ πριν από την ακτή, δεξιά κι αριστερά, υπήρχε τοίχος ύψους 3μ. παράλληλος προς τη θάλασσα, σε απόσταση περίπου 30μ. από τον οποίο ξεκινούσε μια ξύλινη καρβουνόσκαλα.  Η Καρβουνόσκαλα έμπαινε στη θάλασσα σε μήκος περίπου 20μ. και ήταν υπερυψωμένη για να μπορούν να πλευρίζουν τα πλοία. Λίγο πιο πριν βρισκόταν η πλάστιγγα (ζυγιστήριο), όπου ζύγιζαν τα βαγονάκια με το κάρβουνο πριν αδειάσουν το φορτίο τους.

Εκείνη την εποχή, ο λιγνίτης χρησιμοποιούνταν  περισσότερο για καύσιμη ύλη τις θερμάστρες, στα αρτοποιεία και στα κεραμοποιεία και λιγότερο στα τότε θερμικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού.

Πηγές:

Ηλιάδης, Θ. (2001), Προκόνησος-Παλάτια-Νέα Παλάτια, Κοινότητα Νέων Παλατίων

Τζεφέρης, Π. (2014), Η εξορυκτική/μεταλλουργική δραστηριότητα στην Ελλάδα. Στατιστικά δεδομένα για τη διετία 2013-2012,  https://www.oryktosploutos.net/2014/08/2012-2013/#.VJUYoXANA  , ανακτ.: 19-11-2022