Σημαντικές μάχες στον Ωρωπό και τον Αυλώνα κατά την Επανάσταση του 1821

(δημοσιευμένο στην τοπική εφημερίδα "Ομηρική Γραία")

Οι Οθωμανοί είχαν καταλάβει την Αθήνα από το  1456 και το 1458 καταλαμβάνουν το φρούριο του Συκαμίνου. Έκτοτε, ο Ωρωπός αποτέλεσε σημαντικό κομμάτι της τουρκικής επικυριαρχίας καθώς εξασφαλιζόταν μέσω αυτού ο ανεφοδιασμός των τουρκικών στρατευμάτων από τη Θεσσαλία και την Εύβοια. Έτσι, ισχυρές τουρκικές φρουρές φύλασσαν τις αποθήκες της Σκάλας Ωρωπού και το γεγονός αυτό εξηγεί αφενός την αραιή κατοίκηση της περιοχής εκείνη την περίοδο και αφετέρου τις συχνές πολεμικές διενέξεις με τους οπλαρχηγούς.

Ηγετική μορφή αυτής της περιόδου ήταν ο Αθανάσιος Σκουρτανιώτης ο οποίος είχε ως κύρια ευθύνη του την αντιμετώπιση του Ομέρ Πασά του Ευρίπου. Γεννημένος το 1800 στα Σκούρτα Βοιωτίας, συμμετείχε εξ αρχής με τα αδέλφια του σε όλες τις μάχες της Αττικοβοιωτίας προκαλώντας μεγάλες φθορές στις τούρκικες φρουρές, αλλά και στον οργανωμένο στρατό του Ομέρ Πασά.

Τον Απρίλιο του 1825 αρχίζουν οι τουρκικές λεηλασίες στην περιοχή και συνεχίζονται μέχρι το Φθινόπωρο. Σε αυτές εντάσσεται και η επίθεση στον Αυλώνα, γνωστή ως «Μάχη του Κακοσάλεσι» που έγινε στην περιοχή της Αγίας Τριάδας τα ξημερώματα του Σαββάτου της 26ης Σεπτεμβρίου 1825, μετά από αιφνιδιαστική επίθεση των Τούρκων της Χαλκίδας εναντίον των αμάχων του χωριού. Ο Θανάσης Σκουρτανιώτης, προκειμένου να προστατεύσει τους αμάχους, κατέβηκε από τα Σκούρτα με σώμα 50 περίπου ανδρών νικώντας μετά από 4ωρη μάχη τους Τούρκους. Η Μάχη στο Κακοσάλεσι, ήταν η τελευταία νικηφόρα μάχη του Σκουρτανιώτη και των παλικαριών του. Ένα μήνα ακριβώς αργότερα, στις 26 Οκτωβρίου 1825, θα πέσουν όλοι μέχρι ενός στην Αγία Σωτήρα Μαυροματίου, μετά από μια σκληρή απέλπιδα μάχη.

Στη συνέχεια ο Ωρωπός γίνεται βάση ανεφοδιασμού των Τούρκων και το 1829, όταν οι Έλληνες επιχείρησαν ανακατάληψη της Στερεάς Ελλάδας, ξεσπούν συγκρούσεις στο πλαίσιο των οποίων εντάσσεται και η γνωστή «Μάχη του Ωρωπού» που διεξήχθη σε τρεις διαδοχικές φάσεις τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 1829. Στα κυριότερα αποτελέσματα της μάχης καταγράφονται οι μεγάλες απώλειες των Τούρκων, τα τεράστια στρατηγικά οφέλη για τη στρατιά του Υψηλάντη και η κατάληψη των αποθηκών της Σκάλας Ωρωπού από τους επαναστατημένους Έλληνες.

 

Πηγές:

Γκικάκης, Γ. (2017), 1829: Η Παλιγγενεσία

http://www.hellenicaworld.com/Greece/History/gr/MachiTouKakosalesi.html

https://skourtaniotisathanasios.blogspot.com/

http://tosalesi.blogspot.com/