Μικρασιατική Καταστροφή, 100 χρόνια μετά, μέρος Γ’: Τα Νέα Παλάτια του Ωρωπού

 

Τα νησιά του Μαρμαρά είχαν κυρίως ελληνικό πληθυσμό μέχρι το 1922. Οι περισσότεροι κάτοικοί τους με την ανταλλαγή των πληθυσμών εγκαταστάθηκαν σε περιοχές της Εύβοιας, της Χαλκιδικής, της Αθήνας, του Πειραιά, ακόμη και σε πόλεις της Αμερικής, του Καναδά και της Αυστραλίας.

Τα νησιά του Μαρμαρά είναι ένα από τα δύο νησιωτικά συμπλέγματα της Προποντίδας. Βρίσκονται στο δυτικό της τμήμα, βορειοδυτικά της Κυζικηνής Χερσονήσου και περιλαμβάνουν τέσσερα κατοικημένα και τρία μικρότερα ακατοίκητα νησιά. Τα κατοικημένα είναι ο Μαρμαράς (ή Προκόννησος), η Κούταλη (Ekilnik), η Αφησιά (Avsa) και η Αλώνη (Pasalimani).

Το δεύτερο νησιωτικό σύμπλεγμα βρίσκεται στην ανατολική Προποντίδα και είναι αυτό των Πριγκηπόννησων που αποτελείται από τέσσερα μεγάλα νησιά (Πρίγκηπος,  Πρώτη, Αντιγόνη, Χάλκη) και πέντε μικρότερα (Πίτα, Νέανδρος, Οξειά, Πλάτη, Αντιρόβυθος). Ιδιαίτερα η Πρίγκηπος θεωρείται το κυριότερο από τα τέσσερα νησιά καθώς υπήρξε από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι τον 19^ο αιώνα σημαντικό μοναστικό κέντρο.

Τα Παλάτια ήταν η πρωτεύουσα του Μαρμαρά ο οποίος από τα αρχαία χρόνια εξήγαγε στους Έλληνες και τους Ρωμαίους ένα από τα καλύτερα μάρμαρα στον κόσμο. Κατά την εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής απαριθμούσαν περίπου 1.000 κατοίκους, στο σύνολο τους Έλληνες. Με την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 οι περισσότεροι Παλατιανοί έφτασαν στην περιοχή του Ωρωπού μέσω της Χαλκίδας.

Ενθουσιασμένοι καθώς το περιβάλλον τους θύμιζε την ιδιαίτερη πατρίδα τους, αποφάσισαν να δημιουργήσουν εδώ το νέο τους χωριό. Ανήγειραν τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο κέντρο του οικισμού  με μάρμαρο που έφεραν από την ιδιαίτερη πατρίδα τους και σε αυτόν μετέφεραν όλα τα θρησκευτικά κειμήλια από τους τρεις ναούς του παλιού τους χωριού: Κοιμήσεως Θεοτόκου, Αγίου Γεωργίου και Αγίου Δημητρίου.

Ο οικισμός είναι μικρός σε έκταση αλλά έντονα πυκνοκατοικημένος, περιλαμβάνει πολλές πλατείες και έχει έντονη κίνηση με κάθε μορφής καταστήματα όλο τον χρόνο. Τα Νέα Παλάτια με τη γειτονική Σκάλα Ωρωπού δημιουργούν πολλές φορές στους επισκέπτες την εντύπωση ότι πρόκειται για τον ίδιο οικισμό.

Με όραμα τη διάσωση της ιστορίας και των παραδόσεων του τόπου τους και με  όχημα τον Πολιτιστικό και Πνευματικό Όμιλο Νέων Παλατίων και το Λαογραφικό Μουσείο Παλατιανών, οι κάτοικοι αναβιώνουν τακτικά τα έθιμα της παλιάς πατρίδας τους με πληθώρα εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν εκθέσεις, ξεναγήσεις, θεατρικά δρώμενα, μουσικοχορευτικές παραστάσεις και διαλέξεις.

Δείτε επίσης τα βίντεο:

Τα Βυζαντινά Μνημεία του Ωρωπού 

Τα λιγνιτωρυχεία του Ωρωπού και η Καρβουνόσκαλα 

Μυθολογία των ποτάμιων υδάτων και του Ασωπού

Πηγές:

·       Δ. Κόκκινος (1978), Ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος: 1800-1945, τομ. 1, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα

·       Ηλιάδης, Θ. (2001), Προκόννησος, Παλάτια, Νέα Παλάτια, Κοινότητα Νέων Παλατίων

·       Karagianni, A. (2012), The Harbour of Proconnesus in Greco-Roman and Early Byzantine Times: The Marble Trade, a Source of Financial and Cultural Development, The European Archaelogist, n.36

·       Πολιτιστικός και Πνευματικός Όμιλος Νέων Παλατίων, Ημερολόγιο 2019, αρ.φύλλου 1-12