Θρησκεία και χιούμορ

Διαβάζουμε εξαιρετικές αναλύσεις σχετικά με την ιδιοσυγκρασία των πιστών ή θρήσκων ανθρώπων οι οποίοι θίγονται από το χιούμορ ή τις γελοιογραφίες. Ωστόσο, αυτό που δεν βλέπουμε είναι κάποια ανάλυση για την ιδιοσυγκρασία της άλλης πλευράς: Των ανθρώπων, δηλαδή, οι οποίοι αρέσκονται να κάνουν χιούμορ με τις θρησκείες (όλες). Κυρίως φιλελεύθεροι και αριστεροί ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται ότι οι φιλελεύθεροι ενίστανται πρωταρχικά εναντίον της χρηματοδότησης της Εκκλησίας από το Κράτος, ενώ οι αριστεροί φαίνεται να εκκινούν κυρίως από το γεγονός ότι η Εκκλησία είναι συντηρητικός θεσμός και έτσι δεν πρόκειται ποτέ να συμβάλει στα οράματα της ταξικής πάλης.

Όμως τα παραπάνω φαίνονται έτσι μόνο επιφανειακά: Αφενός δεν θα σταματήσει το χιούμορ των φιλελεύθερων ακόμα κι αν χωριστεί η Εκκλησία από το Κράτος, αφετέρου η Εκκλησία δεν συμβάλλει στην ταξική πάλη, όμως με το κοινωνικό της έργο συμβάλλει έμπρακτα στην υποστήριξη των αδύναμων ανθρώπων και - θεωρητικά - οι αριστεροί θα έπρεπε αυτό να το επικροτούν.

Οι αιτίες του καυστικού χιούμορ μάλλον είναι βαθύτερες και ξεφεύγουν από το υλικό επίπεδο, τη χρηματοδότηση ή την ταξική πάλη: Φαίνεται οι θρησκείες να προκαλούν τη λογική του δυτικού ανθρώπου, αφού θεοποιούν το "άκτιστο" και την αιωνιότητα, χωρίς λογικά επιχειρήματα και, κατ' επέκταση, η Εκκλησία μας μεταφέρει την "επίσημη Μεταφυσική", όπως θα έλεγε και ο Χ. Γιανναράς, και μάλιστα με τρόπο δογματικό. Έτσι, ο ορθολογικός άνθρωπος ενίσταται, νιώθει να προσβάλλεται η νοημοσύνη του, "δαιμονίζεται" και θέλει να αντιδράσει "βλασφημώντας".

Είναι όμως η Λογική η μόνη πηγή γνώσης ; Αν ναι, τότε πετάμε στα σκουπίδια ολόκληρο τον Φρόυντ, δηλ. τη θεωρία του Ασυνείδητου, τα συναισθήματα, τις ορμές, τα πάθη, από τα οποία πηγάζουν - μεταξύ άλλων - και όλες οι μορφές της Τέχνης. Πετάμε επίσης στα σκουπίδια όλους τους φιλοσόφους που έκαναν έντονη κριτική στον Θετικισμό, από τους αρχαίους μέχρι τον Καντ - με την "Κριτική του Καθαρού Λόγου" - και μέχρι τους σύγχρονους κριτικούς επιστήμονες. Όλοι αυτοί συμφωνούν σε ένα σημείο, στο ότι δηλ. η λογική έχει όρια, ή, χαριτολογώντας, στο ότι "ο Λόγος πρέπει να ξέρει πού δεν του πέφτει λόγος".

Καταλήγοντας, είναι απολύτως φυσιολογικό ο ορθολογικός άνθρωπος να "δαιμονίζεται" με το μη-λογικό. Και επίσης φυσιολογικό είναι το μη-λογικό να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας και ανάγκης. Το - δύσκολο - θέμα είναι πού, πώς, πότε, γιατί και σε ποιον βαθμό πρέπει να χρησιμοποιούμε το ένα ή το άλλο...

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Από τον διαδικτυακό φίλο (facebook) Αθανάσιο Μιχαλόπουλο δεχτήκαμε το παρακάτω σχόλιο για αυτό το άρθρο:

Ακόμα και το ασυνείδητο αποτελεί μια εσωτερική λογική διάταξη και μορφή της ίδιας της κοσμικής τάξης που τίθεται από τον κοσμικό νου. Δεν υπάρχει συναίσθημα ή μορφή τέχνης που να μην υπάγεται στην δυναμική έκφραση του κοσμικού Λόγου, του Ηρακλείτειου Πυρός που σβήνει και ανάβει αιωνίως. Η τελειότητα του σύμπαντος κόσμου συνίσταται στην δυναμική και άπειρη ατελή εξέλιξή του. Αν επικρατούσε στη σύνολη τάξη το παράλογο, το ασυνείδητο ή το ά-λογο στοιχείο, θα εξαφανιζόταν για πάντα η κοσμική τάξη και συνοχή του συμπαντικού συστήματος. Το ίδιο ακριβώς που συμβαίνει με τις έννοιες καλό και κακό ή αλλιώς το δημιουργικό και το καταστροφικό στοιχείο. Κάθε κοσμικό σύστημα, όπως και το σύμπαν, διαρκώς αναδημιουργείται και αυτοκαταστρέφεται εξελισσόμενο. Το καταστροφικό στοιχείο είναι βασικό δομικό στοιχείο κάθε φαινομένου, προκειμένου να εξελίσσεται η νοητική ουσία μέσα μέσα από την υλική του διάσταση. Εξηγεί πάρα πολύ καλά τον τρόπο που υπάρχει καθετί υπαρκτό ο Χέγκελ στην επιστήμη της λογικής, θα έλεγα. Πολλοί νομίζουν ότι το ασυνείδητο, το παρορμητικό, το παράλογο και ο συναισθηματικός μας κόσμος αποτελούν κάτι το αντίθετο με τη λογική τάξη και ισορροπία. Δεν είναι έτσι. Τα τελευταία στοιχεία για τα οποία γίνεται λόγος συνιστούν τον τρόπο που εκδηλώνεται ο συμπαντικός Λόγος μέσα από τις μορφές που λαμβάνει. Πρόκειται για την ηρακλείτεια αρμονία των αντιθέτων. Την απαραίτητη συνύπαρξη του καλού-κακού, ζωής-θανάτου, φωτός-σκοταδιού, του γινγκ-γιανγκ, του δημιουργικού και καταστροφικού στοιχείου τη βλέπουμε παντού. Μια αλήθεια που είναι αποτυπωμένη σε όλες τις αρχαίες μυθολογίες και απόλυτα αναλυμένη και αναπτυγμένη από πολλούς φιλοσόφους (Ηράκλειτος, Πλάτων, Πρόκλος, Σέλινγκ, Χέγκελ κλπ). Για παράδειγμα το δημιουργικό λογικό στοιχείο (κοσμική τάξη και λειτουργία) στην αιγυπτιακή μυθολογία αντιστοιχεί στον Όσιρι, ενώ το καταστροφικό παρορμητικό και άλογο στοιχείο (εντροπία) αντιστοιχεί στον Σηθ. Το ίδιο έκαναν και οι ιδρυτές του χριστιανισμού για να λειτουργήσει ισόρροπα το θρησκευτικό τους σύστημα με την κατασκευή του σατανά που αντιπροσωπεύει το καταστροφικό στοιχείο και όχι βέβαια το κακό δαιμονικό ον που νομίζουν οι αμαθείς λαϊκοί πιστοί των δεισιδαιμονιών. Στην ελληνική μυθολογία το καταστροφικό στοιχείο το βλέπουμε οριζόντια στην τιτανική φύση κάποιων θεών και στα μυθικά τέρατα που ταράσσουν την κοσμική τάξη (σωματική ή πνευματική). Άρα, σαφώς πηγή και κάθε ασυνείδητου ή συναισθηματικού στοιχείου είναι ο ίδιος ο ΛΟΓΟΣ, Ο ΕΛΛΟΓΟΣ ΝΟΥΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΠΟΥ ΣΥΝΙΣΤΑ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ "ΕΙΝΑΙ".